آیا سوسیس و کالباس واقعا سرطان زا هستند؟

«سوسیس و کالباس نخورید، سرطان می‌گیرید». بیشتر ما این جمله را در طول زندگی‌مان بارها و بارها شنیده‌ایم. هم از والدین‌مان، هم از معلم‌هایمان، هم در تلویزیون و شبکه‌های اجتماعی و جمع‌های دوستانه. رابطه سرطان و سوسیس و کالباس، یک رابطه پیچیده است. نمی‌شود گفت که هر کسی که سوسیس و کالباس را در برنامه غذایی‌اش دارد حتما سرطان می‌گیرد و از طرفی هم نمی‌شود گفت که بین کالباس و سرطان یا سوسیس و انواع بیماری‌های گوارشی هیچ رابطه‌ای وجود ندارد. خوردن بیش از حد سوسیس یا کالباس می‌تواند علاوه بر سرطان، ما را در خطر بیماری‌های معده و گوارش هم قرار بدهد. چقدر محتمل است که از خورد سوسیس و کالباس، صد در صد دچار سرطان شویم؟ آیا همه نصیحت‌ها و هشدارهایی که ما را از خوردن این دو خوراکی که از قضا خیلی هم خوشمزه هستند منع می‌کردند، راست بودند؟

در این مطلب سعی می‌کنیم رابطه سرطان و سوسیس و کالباس را بررسی و جایگزین‌های سالمی برای آن‏ها ارائه کنیم.

رژیم غذایی اهمیت زیادی دارد

اگر به دنبال جواب ساده‌ای برای این سوال باشیم که «آیا بین سرطان و سوسیس و کالباس رابطه‌ای وجود دارد؟» باید بگوییم که متاسفانه جواب این سوال بله است. تحقیقات نشان داده‌اند که افرادی که گوشت قرمز و انواع گوشت‌های فرآوری شده را در رژیم غذایی‌شان زیاد دارند، بیشتر از افرادی که بیشتر رژیم‌شان را گوشت سفید و انواع سبزی‌ و میوه تشکیل می‌دهد، دچار سرطان‌های مختلف می‌شوند. پس به صورت بالقوه، وجود (فراوان) سوسیس و کالباس در رژیم غذایی شخص شما می‌تواند ریسک ابتلا به سرطان و درگیری با فرایند درمان سرطان را در شما بالا ببرد.

علاوه بر این، نکته‌ای که خیلی اوقات فراموش می‌کنیم این است افزایش وزن، خطر ابتلا به سرطان را چند برابر می‌کند و یکی از دلایل اصلی افزایش وزن هم، استفاده از فست فود است. در بسیاری از فست فودها، سوسیس و کالباس یا نقش کلیدی دارند یا نقش مکمل. مثلا در هات داگ، انواع ساندویچ‏‌های ژامبون یا آن سوسیس بندری خوشمزه‌ای که تمام هفته برای رسیدن به آن در شام پنجشنبه برنامه‌ریزی کرده‌اید، سوسیس و کالباس نقش کلیدی دارند و در بسیاری از فست فودهای دیگر مثل پیتزا، بعضی از پاستاها و انواع سیب زمینی‌های مخلوط هم معمولا سوسیس و کالباس دیده می‌شوند.

سوسیس، کالباس و سرطان رابطه‌ای تنگاتنگ و البته پیچیده دارند

اگر سوسیس بخوریم حتما بیمار می‌شویم؟ کالباس و سرطان یک معنی دارند؟ این طور نیست. اگر شما این دو خوراکی را با تعادل و مصرف حداقلی در رژیم غذایی‌تان داشته باشید و چندین برابر آن‌ها، سبزی، میوه، غلات کامل و لبنیات را در آن بگنجانید قطعا احتمال ابتلای شما به سرطان خیلی خیلی کمتر خواهد بود. یکی از رژیم‌های غذایی مفید برای سلامت (و البته تناسب اندام) رژیم غذایی مدیترانه‌ای است. سالم‌ترین افراد در دنیا، افرادی هستند که این رژیم را صد در صد رعایت می‌کنند. رژیم غذایی مدیترانه‌ای بر مصرف بسیار زیاد سبزیجات و میوه، حذف گوشت قرمز و فرآوری شده و مصرف متعادل گوشت‌های سفید (ماهی و میگو، خرچنگ و مرغ) تاکید دارد. در رژیم غذایی مدیترانه‌ای این موارد ممنوع هستند:

• غلات مصنوعی مثل نان سفید، پاستای سفید و نان پیتزا با آرد سفید
• روغن‌های فراوری شده مثل کانولا و دانه سویا
• غذاهای دارای قند مصنوعی مثل شیرینی، نوشابه و شکلات و ابنبات
• گوشت فراوری شده (مثل سوسیس یا کالباس یا پپرونی)
• غذاهای آماده و بسته بندی شده

نیترات، زنگ خطر سرطان و سوسیس و کالباس

یکی از مواردی که در مورد سوسیس و کالباس ریسک ابتلا به سرطان را بالا برده و آن‌ها را در فهرست خوراکی‌های خطرناک قرار می‌‌دهد وجود یک افزودنی خاص به نام نیترات سدیم است. نیترات سدیم ماده غیرمجازی نیست و در بسیاری از کنسروها و گوشت‌های فراوری شده در سر تا سر دنیا موجود است. نیترات سدیم یکی از عواملی است که گوشت را در سوسیس و کالباس مطبوع و تازه نگه می‌دارد و باعث می‌شود بتوانید تا هفته‌ها از عطر و مزه آن‌ها لذت ببرید. اما این ماده با همه خوبی‌هایش، در مصرف عمده سرطان‌زاست و البته با داغ کردن این دو خوراکی، اثرات خطرناک‌تری هم پیدا می‌کند. البته که این موضوع، نباید باعث شود بترسید. نیترات سدیوم نوعی نمک است و رد پایش را می‌توان در هر رژیم غذایی نرمال و سالمی پیدا کرد. اما این «مقدار بی‌رویه» آن است که موجب ایجاد سرطان‌هایی مثل سرطان معده، سرطان روده بزرگ، سرطان خون، لنفوم غیر هوچکین، بیماری‌های قلبی عروقی و انواع سرطان‌های پانکراس و تیروئید خواهد شد. در غذاهای طبیعی (حتی گوشت‌های قرمز) میزان نیترات سدیمی که در سوسیس و کالباس وجود دارد را به سختی می‌توان پیدا کرد و اگر هم بتوانید نیتراتی در آن‌ها ببینید، معمولا کنار ویتامین C قرار دارد که بدن را در مقابل این بیماری‌ها محافظت می‌کند.

میزان متعادل مصرف سوسیس و کالباس چقدر است؟

سرطان و سوسیس و کالباس، با هم دوست هستند اما نه دوستان خیلی نزدیک. همان طور که گفتیم، با مصرف متعادل این دو خوراکی می‌توان خطر ابتلا به بیماری‌های مختلف را تا حدود زیادی کاهش داد. اما چقدر سوسیس و کالباس برای ما «مناسب و متعادل» محسوب می‌شود. به صورت کلی، در بزرگسالان بیش از 90 گرم سوسیس و کالباس در روز خطرناک است و باید میزان مصرف را به زیر 70 گرم رساند. رژیم غذایی‌تان را بررسی کنید و اگر در روز بیشتر از 90 گرم سوسیس، کالباس یا گوشت قرمز می‌خورید به راه‌های کاهش آن فکر کنید. این راه‌ها می‌توانند کاهش سایز وعده غذایی، جایگزین کردن آن‌ها با گوشت سفید یا امتحان رسپی‌های تازه باشند. اگر در یک روز یا مناسبت خاص بیش از 90 گرم گوشت قرمز یا فرآوری شده خورده‌اید، سعی کنید در روزهای بعد اصلا این غذاها را نخورید و بعضی روزها، رژیم گیاهخواری داشته باشید.

در کودکان، این عددها کمی متفاوت است. بچه‌های بالای پنج سال باید یک رژیم متعادل شامل همه گروه‌های غذایی (غلات، لبنیات، گوشت سفید و قرمز، حبوبات و...) داشته باشند. گوشت‌های قرمز و سفید، منبع پروتئین رژیم بچه‌هاست و نباید حذفشان کرد. اما میزان دریافتشان هم با بزرگسالان فرق خواهد داشت (بسته به سن و وزنشان). برای اطلاع دقیق از میزان گوشت قرمز، سوسیس یا کالباسی که کودک شما مجاز به دریافت آن است بهتر است با پزشکتان مشورت کنید.